De Antwerpse brandweerkazerne blaast na meer dan 100 jaar haar laatste kaarsje uit. Het merkwaardige monument krijgt na restauratie een grondige herbestemming. aNNo bouwt verder op het oorspronkelijke ontwerp met bijzondere aandacht voor comfort, duurzaamheid en toegankelijkheid. In samenwerking met Atelier Arne Deruyter demineraliseren we het binnenhof naar een groene oase in de stad waar wonen en werken hand in hand gaan. 

Monument op het snijvlak tussen art deco & art nouveau

De Antwerpse brandweerkazerne dateert uit het begin van de twintigste eeuw. Net op de overgang van art nouveau naar art deco. En dat valt op in het ontwerp van de twee prominente bouwmeesters: Jan Van Asperen en Emiel Van Averbeke. Omdat het gebouw na al die jaren niet meer voldoet aan hedendaagse eisen, schrijft AG Vespa een wedstrijd uit. Het vastgoedbedrijf vraagt om drie scenario’s uit te werken. 

aNNo stelt op basis van sterk doorgedreven ontwerpend onderzoek verschillende scenario’s voor die verschillende combinaties mogelijk maken. Dankzij deze flexibele instelling en de liefde voor dit gebouw halen we de eindmeet. Het is ons eerste grote project dat we, via een publieke wedstrijd, als ontwerpteam volledig dragen. Zelfverzekerd en ambitieus. Want als complementair samengesteld team beschikken we over de nodige expertise en tonen we aan dat we ook dit kunnen. 

Van kazerne naar groene oase in het hart van de stad

De kern van de herbestemming? Een functioneel geheel van entiteiten waar wonen en werken elkaar organisch overlappen. In ons ontwerp leggen we de nadruk op een duurzame herbestemming. Een erg rekbaar begrip. Het gaat niet alleen over hedendaags comfort, denk maar aan hernieuwbare energie. Voor aNNo gaat het ook over de levensduur van het monument. Met een blik op de toekomst een flexibel ontwerp uittekenen dat generaties meegaat. Tegelijk laten we een opening voor toekomstige herbestemmingen geënt op een ander scenario. 

Strategisch inpassen van circulatiestromen is hierbij cruciaal in de geest van het originele ontwerp. We maken dankbaar gebruik van de verticale geleding van het bouwblok. Een harmonische collage van verticale volumes met een eigen interne typologie. Kortom, ons ontwerp respecteert en versterkt de ensemblewaarde van het gebouw.

Function follows form

Geen toekomst zonder verleden. Zoals altijd duiken we diep in de geschiedenis van het gebouw. Uit ons onderzoek blijkt dat de bestaande toestand een perfecte
 onderlegger kan zijn voor een nieuw project. We gaan fijngevoelig om met het oorspronkelijke ontwerp van bouwmeesters Van Asperen en Van Averbeke en trekken dit door naar nieuwe ingrepen. 

Als architecten plaatsen we onszelf bescheiden op de achtergrond. We volgen het verhaal van het merkwaardige gebouw. Hoe? Door in te zetten op het behoud. Maar ook door de beleving en ruimtelijke kwaliteiten van de bestaande interieurs in de verf te zetten. Elementen uit de art deco of art nouveau laten we terugkomen. Geen letterlijke restauratie maar een hedendaagse interpretatie met subtiele knipogen naar toen. Een zachte restauratie ook, met een minimale impact op de erfgoedwaarden. Zo behouden we bijvoorbeeld de structuur van de oude slaapzalen en passen we ze minimaal aan zodat ze geschikt zijn als vergaderzalen of kantoren. In de voormalige garage accentueren we de industriële uitstraling. Ook de sporen van brandweerpalen? bewaren we met zorg. 

DNA monument blijft behouden

We behouden de originele trappen maar voorzien ook een nieuwe. Deze strategische ingreep biedt de kans om alle scenario’s te ontsluiten en van voldoende vluchtwegen te voorzien. De functies verdelen en verspreiden zich als het ware op vanzelfsprekende wijze binnen het DNA van het monument. Het publieke gedeelte met horeca komt in de voormalige garage aan de drukbezochte Paleisstraat. Langs de Bestormingsstraat komt de ingang tot de kantoren en de appartementen met de binnenkoer als belangrijke spil. Deze krijgt een groene invulling en zuigt de bewoners als het ware naar binnen. 

Brandjes blussen

De ontwerpplannen liggen op tafel. Het is nog even wachten op de echte start. Veel hangt af van het resultaat van de funderingsonderzoeken. Ook de planning voor de verhuis van de brandweer heeft wat vertraging. aNNo laat hen niet in de steek. In afwachting van hun verhuis verhogen we het huidige comfort. We restaureren het historisch schrijnwerk aan de binnenkoer en adviseren bij het vernieuwen van het sanitair. De pompiers kunnen er weer een tijdje tegenaan. 

We ondersteunen de bouwheer en begeleiden onder andere de premie-aanvragen voor het funderingsonderzoek en andere vooronderzoeken. Daarnaast coördineren we de globale planning van het project zodat we snel kunnen schakelen en klaar staan om het project verder uit te werken.

Visualisaties door Nuvillu