Een boerenhuis in de Zwalmstreek promoveert eind negentiende eeuw tot een burgemeesterswoning. Generaties volgen elkaar op en het pand ondergaat enkele gedaanteverwisselingen. Tot de huidige bouwheer het historische karakter in ere wil herstellen. Maar ook comfort en ecologie staan hoog op het verlanglijstje. Het resultaat? Een toekomstbestendige renovatie met een stijlvolle knipoog naar het verleden. 

Van boerenhuis tot burgemeesterswoning

Het boerenhuis maakt deel uit van een achttiende-eeuwse vierkantshoeve. Gaandeweg versnippert deze hoeve tot drie alleenstaande volumes. Het hoger gelegen gedeelte, het boerenhuis, doet tot op vandaag dienst als woning. In de twee andere vinden kleinschalige landbouwactiviteiten plaats. 

In 1857 wordt het boerenhuis heropgebouwd, enkel de oorspronkelijke kelder blijft behouden. ‘’t Hof van de burgemeester’, zoals in de volksmond genoemd, heeft zijn naam niet gestolen. De bewoners zijn niet allemaal burgervaders. Ook Marie Antoinette Van de Velde neemt haar intrek. In 1941 volgt ze haar vader als burgemeester op. Noodgedwongen want al haar broers, die normaalgezien volgende in rang waren, woonden niet meer in de gemeente. Volgens de geschriften was Marie Antoinette een kordate vrouw die geen tegenstand duldt.

Eind jaren negentig van de vorige eeuw volgt een tweede ingrijpende verbouwing. Dan wordt het schrijnwerk vernieuwd en een veranda aangebouwd. Ook het interieur wordt aangepakt waardoor er enkele authentieke erfgoedelementen onder een gipsplaat verdwijnen.

Focus door visualisatie wensen

Wanneer de huidige bewoners bij aNNo aankloppen, is hun verlanglijstje lang. Het budget helaas beperkt. En dus moeten ze knopen doorhakken. Een cruciaal proces van wikken en wegen. Hoe aNNo dit ondersteunt? Door alle wensen, dromen en noden te visualiseren. Een beeld maakt immers alles concreter. En dat helpt om tot een afgelijnde projectdefinitie te komen.

Duurzaam renoveren

Op de eerste plaats komt de energieprestatie. De EPC-score moet fors omlaag. Tijdens de renovatie isoleren we muren en daken. Wat nog: we integreren een ventilatiesysteem, voorzien zonnepanelen en een geothermische warmtepomp. De huidige verwarming vervangen we door vloerverwarming. We plaatsen ook nieuwe ramen met dubbel glas.

Erfgoedwaarden onthullen

Bovenstaande werken zijn fundamenteel. Maar bij alle ingrepen houden we maximaal rekening met de erfgoedwaarden. Meer zelfs. De verborgen erfgoedelementen leggen we opnieuw bloot. Kleine accenten die de woning karakter geven. Zo springen de moulures weer in het oog, krijgen de originele binnendeuren hun oorspronkelijke cachet terug. Andere afwerklagen die dateren uit de jaren negentig verwijderen we. Laag na laag verschijnen de contouren van het voormalig boerenhuis. 

De nieuwe luifel aan de buitenzijde geeft de woning een eigentijds accent. Deze constructie met buitenhaard vervangt de glazen veranda. Ook deze ingreep draagt bij aan het binnenklimaat van de woning. 

In één ontwerpbeweging integreren we de verharding rondom de woning. We botsen op een verrassing die ons erfgoedhart sneller doet slaan. Onder de aarde zit een oude waterput verborgen. We nemen dit artefact mee op in ons ontwerp en voorzien een elegante zitmodule met waterpartij in de sokkel rondom het huis. Die sokkeltrappen bevorderen bovendien de toegankelijkheid. 

Meer comfort. Meer ruimte

Veel bewegingsruimte aan de buitenzijde van de woning hebben we niet. De woning ligt immers op landbouwgebied en uitbreiding is niet toegestaan. Om toch meer ruimte bij te creëren, renoveren we de zolder. De ene helft behoudt de oorspronkelijke functie. De andere helft verbouwen we tot mezzanine met badkamer voor de kinderen. Grote raampartijen trekken meer licht in de woning. 

Op de benedenverdieping behouden we de karakteristieke kamerstructuur. Door de jaren heen zijn de verschillende woonfuncties met elkaar verweven geraakt. Het ruimtelijke overzicht is zoek. Hoe wij dit herstellen? Door bijvoorbeeld een andere vloerbekleding in de ene ruimte te voorzien. Of door een donker accent toe te voegen en de aanpalende ruimte te laten oplichten. Subtiele ingrepen maken het verschil.

foto's realisatie door Simen K. Lambrecht